Onigiri. Japońskie kanapki ryżowe

Onigiri. Kanapki ryżowe

Kiedy odwiedzamy Japonię jedną ze standardowych, codziennych przekąsek stanowią zawsze ryżowe kanapki onigiri (zwane inaczej omusubi lub nigirimeshi). Najczęściej kupujemy je w niezastąpionych całodobowych sklepach kombini (7 Eleven, Lawson, Family Mart) i zazwyczaj wybieraliśmy te trójkątne, z rozmaitymi rodzajami nadzienia, zawinięte w kawałek suszonych wodorostów nori. Podróżując po Japonii wielokrotnie przekonaliśmy się, że zarówno dla nas, jak i dla mieszkańców ryżowe kanapki sprawdzają się zawsze i wszędzie – w roli szybkiej przekąski, jako składnik pudełka lunchowego – bento lub też prowiantu na górską wycieczkę.

Musubi / o-nigiri / nigirimeshi oraz onigirazu

Onigiri były dawniej spożywane jedynie pod postacią ryżowych kulek doprawianych solą, zaś z biegiem czasu zaczęto je zawijać w nori i stosować rozmaite wypełnienia. Obecnie ryżowe kanapki występują w ogromnej ilości warantów – posiadają rozmaite kształty, różne nadzienia, czasami owinięte są w nori, a czasem posmarowane są sosem (np. sojowym albo/i pastą miso) i podgrillowane na złoto-brązowy kolor (yaki onigiri).

Wariantem mniej popularnym, ale bardzo praktycznym i efektownie się prezentującym są onigirazu, które można określić „ulepszoną” wersją onigiri albo „sushi kanapką”. Moim zdaniem onigirazu przypomina połączenie onigiri z kanapkami sando (również bardzo popularnymi w całej Japonii).
Na temat rozmaitych rodzajów ryżowych kanapek możecie przeczytać np. na stronie gurunavi.com oraz tokyocheapo.com.

Onigirazu. Kanapki ryżowe

Jak jeść onigiri

Trójkątne japonskie kanapki ryżowe, które owinięte są kawałkiem nori, zapakowane są zazwyczaj w sprytne foliowe opakowanie, które zapobiega przeniknięciu wilgoci dzięki czemu wodorost nie dotyka ryżu i nie traci na chrupkości. Przekąskę należy rozpakowywać zgodnie z instrukcją (numerami) na opakowaniu – zaczynając og górnego rogu oznaczonego numerem jeden, a następnie pociągając za boczne rogi z numerem dwa i trzy.

Onigiri. Kanapki ryżowe

Historia onigiri. Manga i opowieści ludowe

Japońskie kanapki ryżowe uwielbiam od dawna, ale do domowych eksperymentów z różnymi wersjami tej przekąski, zmotywowała mnie lektura jednego z numerów japońskiej mangi Oishinbo. Fabuła tego komiksu kręci się wokół jedzenia i podobnie jak wiele podobnych japońskich publikacji nie jest to lektura przeznaczona wyłącznie dla dzieci, ale w tym akurat przypadku dla absolutnie każdego, kto jest zainteresowany tajnikami japońskiej kuchni. Na marginesie, nazwa Oishinbo stanowi złożenie dwóch słów – “Oishii”, co po japońsku oznacza coś “pysznego” oraz „kuishinbo” określającego “osobę, która lubi jeść”.
Z numeru Oishinbo pt. „The Joy of Rice” (jak nazwa wskazuje poświęconemu ryżowi) dowiedziałam się wielu ciekawostek na temat ryżowych kanapek związanych chociażby z ich historią oraz różnymi sposobami ich przygotowywania.

Ryżowe kanapki to jedna z najstarszych japońskich potraw. Onigiri pojawiają się nawet w opowieściach ludowych. Jedna z nich pt. Omusubi kororin (“Rolling Riceball”) opowiada o pewnym hojnym staruszku, którego ryżowa kulka wpada przypadkowo do norki zamieszanej przez myszy. W wyrazie wdzięczności za jedzenie gryzonie obdarowują starca pudełkiem wypełnionym złotem i monetami, a główny bohater postanawia podzielić się bogactwem z mieszkańcami swojej wioski. W bajce występuje oczywiście również czarny charakter, ale nie będę Wam zdradzać fabuły, ani płynącego z tej opowieści morału. Zachęcam jednakże do zapoznania się z wersją animowaną opowieści na youtube.

Kulki ryżowe pojawiają się także w opowieści ludowej pt. ”The Crab and the Monkey” – również do obejrzenia na youtube.

Jak przygotować onigiri

Do przygotowywania ryżowych kanapek należy korzystać wyłącznie z krótkoziarnistego japońskiego ryżu o kleistej konsystencji czyli takiego, który używany jest do sushi. Alternatywnym i bardziej oryginalnym rozwiązaniem może być ryż czarny, który posiada podobne właściwości.

W odróżnieniu jednak od sushi ugotowanego ryżu nie doprawiamy octem i cukrem, a jedynie odrobiną soli (opcjonalnie). Innym rozwiązaniem może być dodanie do ryżu odrobiny posypki furikake (dowolnego typu), schichimi togarashi – japońskiej przyprawy siedmiu smaków, ziaren sezamu, aonori – sproszkowanych wodorostów nori, a nawet szczypty curry lub sproszkowanej zielonej herbaty – matcha. Jednym z moich ulubionych typów furikake jest Yukari – ze sproszkowanymi liśćmi czerwonej pachnotki zwyczajnej shiso. Posypka ta nadaje ciekawego posmaku, a przy okazji lekko barwi ryż na ładny fioletowy kolor.

Furikake. Posypka do ryżu

W roli wypełnienia sprawdzi się tak naprawdę wszystko co dobrze komponuje się z ryżem np. rozdrobnione kawałki pieczonego łososia, pasta z tuńczyka, piklowane warzywa, tofu… W przepisie poniżej proponuję trzy rodzaje rybnego nadzienia: z łosoiem, tuńczykiem oraz płatkami rybnymi bonito (katsuobushi) zmieszanymi z sosem sojowym (tzw. okaka).

Onigiri można zawinąć w nori jak kanapkę i ewentualnie folię spożywczą, ale może także stanowić część bento czyli pudełka z lunchem do pracy albo na podróż.
Ryż możemy formować ręcznie, jak również wspomagając się dedykowanym do tego celu pojemnikiem / foremką. Jakiś czas temu w jednym z japońskich sklepów w Oslo udało mi się zakupić „onigiri mold”, który bardzo ułatwia i przyspiesza przygotowywanie ryżowych kanapek.

Onigiri. Kanapki ryżowe

Przepis na ryżowe kanapki onigri

/na 6-8 kanapek/

  • 1 szklanka (250ml) ryżu japońskiego (drobnoziarnistego, jak do sushi) + 1 i 1/3 szklanki wody
  • ew. 1-2 arkusze wodorostów nori

Propozycje wypełnienia:

Łosoś furikake

  • 1/2 szklanki rozdrobnionego łososia (grillowanego albo ugotowanego)
  • 1 łyżka majonezu
  • 1 łyżeczka przyprawy furikake (opcjonalnie)

Pikantny tuńczyk

  • 1 puszka tuńczyka w wodzie (sosie własnym)
  • 1 łyżka majonezu
  • 1 łyżeczka przyprawy schichimi togarashi lub suszonych płatków chilli (opcjonalnie)

Okaka

  • 1/2 szklanki suszonych płatków bonito (katsuobushi)
  • 1/2 łyżeczki sosu sojowego do smaku

Propozycje doprawienia / ozdobienia ryżu

  • sól
  • furikake (różne rodzaje np. fioletowa yukari)
  • schichimi togarashi
  • aonori
  • płatki chilli
  • czarny i biały sezam
  • curry
  • matcha

Sposób przygotowania:

  1. Ugotuj ryż zgodnie ze wskazówkami na opakowaniu.
    Ryż dokładnie opłucz kilka razy w zimnej wodzie do momentu, aż woda będzie klarowna. Przełóż ryż do garnka, zalej wodą (1 szklanka ryżu na 1 i 1/3 szklanki wody), przykryj garnek i zagotuj. Następnie zmniejsz ogień i gotuj ryż pod przykryciem przez 15 minut. W trakcie gotowania nie mieszaj ryżu i nie podnoś pokrywki. Następnie odstaw garnek na około 10 – 15 min (nie podnoś pokrywki). Gotowy ryż przełóż do drewnianego lub plastikowego naczynia (nie metalowego) i odstaw ryz do ostudzenia (tylko do momentu, aż będzie jeszcze odrobinę ciepły).
  2. Lekko ciepły ryż podziel na kilka części i każdą dopraw wg własnych preferencji.
  3. W trakcie gotowania ryżu przygotuj wybrane rodzaje nadzienia. Łososia podziel/pokrój na niewielkie kawałki i wymieszaj z majonezem lub/i odrobiną wasabi. Tuńczyka odsącz z wody i wymieszaj z majonezem. Płatki bonito wymieszaj z sosem sojowym.
  4. Zwilż obie dłonie wodą, aby zapobiec przyklejaniu się ryżu.
    Nabieraj w dłonie odrobinę ciepłego ryżu (około 1/2 szklanki), twórz w ryżu niewielkie wgłębienie i umieszczaj po środku odrobinę nadzienia (około 1 łyżeczki).
    Następnie przykryj nadzienie ryżem i uformuj całość w kształt trójkąta.
    Formowanie kanapek możesz ułatwić sobie korzystając z foremki do onigiri (onigiri mold).
  5. Nori potnij na mniejsze kawałki (paski) i wybrane onigiri owiń wodorostem.

Onigiri. Kanapki ryżowe
Onigiri. Kanapki ryżowe
Onigiri. Kanapki ryżowe
Onigiri. Kanapki ryżowe

1 Comment

  1. Sabina
    November 27, 2021

    Super przepis. Dzięki!

    Reply

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *